0

Autoritair Leiderschap maakt dat je bazig of juist niet?

 
 
Autoritair leiderschap klinkt misschien een beetje jaren 1950. En ja, als je deze leiderschapsstijl altijd uitvoert heb je ook gelijk. Net zoals met alle andere leiderschapsstijlen geldt ook voor autoritair leiderschap dat je het moet toepassen in situaties die daarom vragen. Alleen dan is het effectief:
 
 

 

 
 
 
 
 

Wat is Autoritair leiderschap?

 

Wat is autoritair?

 
Om de kracht van autoritair leiderschap te kunnen begrijpen, is het belangrijk eerst een goed begrip te hebben van het woord autoritair zelf. Dus wat is de betekenis van autoritair?
 
Autoritair is een woord met meerdere betekenissen. Het kan daarom ook snel verkeerd worden opgevat. Het woord autoritair komt uit het Grieks en stamt af van het woord Autocratisch: “auto” betekent zelf en “cratisch” betekent regels. Autocratisch bekent dus dat iemand zelf zijn eigen regels bepaalt.
Autoritair betekent dat dus ook en wordt vaak gebruikt in de betekenis van bazig of eigenmachtig. Maar dat is dan meer de manier waarop iemand zelf zijn eigen regels bepaalt. Namelijk zonder daarbij naar anderen te luisteren.
Een stap verder gaat een andere betekenis van autoritair. Namelijk iemand bepaalt niet alleen zijn eigen regels, maar legt die ook op aan anderen. Een autoritaire opvoeding is bijvoorbeeld een opvoeding waarbij de kinderen niets te vertellen hebben.
Een positievere manier waarop iemand zijn eigen regels bepaalt, is als iemand de beste persoon is om de regels te bepalen, omdat hij een autoriteit is op zijn vakgebied.
 
 

Autoritair leiderschap betekenis

 
Vanuit de betekenis van het woord autoritair kun je dus afleiden dat autoritair leiderschap betekent dat één persoon alle initiatieven neemt voor een groep van mensen. Autoritair leiderschap is een leiderschapsstijl, waarbij één individu alle beslissingen neemt, zonder input te vragen van de groep. Autoritaire leiders maken hun keuzes daarom meestal gebaseerd op eigen ideeën en beoordelingen. Volgens de Myers Briggs type indicator zijn dit dus de eNnetjes onder ons: N van Intuitor.
 

Je moet natuurlijk wel naar anderen luisteren,
maar meestal moet je toch gewoon rechtdoor.
– Ad Scheepbouwer
 
 
Omdat autoritair leiderschap dus betekent dat één persoon de beslissing neemt voor een groep, wordt het ook vaak als dictatoriaal of regentesk gezien. Maar dat is een negatieve associatie die alleen waar is in situaties waar autoritair leiderschap niet op zijn plaats is. Er zijn echter ook situaties denkbaar, zie hieronder, waar autoritair leiderschap zelfs noodzakelijk is om succesvol te kunnen zijn. Net als alle andere leiderschapskwaliteiten is ook autoritair leiderschap dus in de ene situatie wél effectief en in de ander juist niet.
 
 

Wat zijn voorbeelden van autoritaire leiders?

 
Toen Ad Scheepbouwer directeur werd bij PTT Post, was zijn eerste actie op maandagochtend 9:00 uur om alle regiodirecteuren bij elkaar te roepen. Ze moesten vóór 12:00 uur een rapport bij hem indienen wat de winstgevendheid was van alle postkantoren. Om 13:00 uur kregen ze de opdracht om alle niet renderende postkantoren te sluiten. Toen één van de regiodirecteuren het in zijn hoofd haalde om te zeggen “ja maar dat kan je toch niet maken. Wat denk je dat de kranten zullen zeggen.”, antwoordde Ad Scheepbouwer doodleuk: “Jij bent toch de regiodirecteur! Los het maar op! En zo niet, dan zie ik je ontslagbrief wel op mijn bureau.” Zo, de toon was gezet! Wat een binnenkomer!
 
Andere voorbeelden van autoritaire leiders zijn:

• John F. Kennedy
• Bill Gates
• Martin Luther King
• Vladimir Putin

 
 

Verdient autoritair leiderschap de voorkeur boven andere leiderschapsstijlen?

 
Uit een studie van de University of the Incarnate Word (mei 2008) blijkt, dat bij 40% van de managers Autoritair leiderschap de voorkeur geniet, terwijl dat voor slechts 35% van de medewerkers het geval is.
 
 

Wat zijn de eigenschappen van autoritair leiderschap?

 

de Leider staat centraal

Lena Maslennikova maakt onderscheidt in Leiderschapsstijlen, waarbij de Leider centraal staat en waarbij de volger centraal staat. Bij Autoritair Leiderschap gaat het typisch om de Leider die centraal staat.
 

Taak-gericht

Volgens Jan Brinn van Michigan State University is de Autoritaire leiderschapsstijl typisch iets voor dictatoren. Ze hebben een sterke controle over de groep en de groep wordt geleidt d.m.v. commando’s. De communicatie is dus altijd top-down en kritiek op het management is uit den boze!
 
 

 
 

Waarom en in welke situaties zou je willen kiezen voor autoritair leiderschap?

 
 

Wat zijn de voordelen van autoritair leiderschap?

 
Autoritair leiderschap werkt heel effectief wanneer er snel beslissingen genomen moeten worden. Meestal dus in crisis situaties. Daarom is er bij bijvoorbeeld het leger uitsluitend sprake van autoritair leiderschap. Maar ook bijvoorbeeld op een Eerste Hulp afdeling waar vaak direct gehandeld moet worden, maar dan wel met zijn allen in dezelfde richting.
 
Een andere reden om autoritair leiderschap toe te passen is om een doorbraak te forceren bij een impasse.
Als de druk op het team hoog is, is er behoefte aan sterk leiderschap om het vertrouwen erin te houden. Maar ook als het team weinig vaardigheden heeft in het uitvoeren van de taak, dan kan degene die het allemaal wél weet (de “autoriteit”) het beste directief zijn opdrachten uitdelen. Als je dan gaat vragen “Wat denk je er zelf van?” krijg je waarschijnlijk weinig respons.
 
 

Wat zijn de nadelen van autoritair leiderschap?

 
Uiteraard kleven er ook nadelen aan autoritair leiderschap. Daarom moet je deze leiderschapsstijl met zorg en bewust toepassen. Een paar voorbeelden:

• Negatieve associatie met dictators en tirannen
• Managers grijpen vaak naar de autoritaire leiderschapsstijl uit onmacht
• Valkuil is om de menselijke maat te vergeten
• Bij overmatig of verkeerd gebruik, kan het je team “doodslaan”, waardoor ze gedemotiveerd en zonder creatieve inbreng alleen nog maar hun ding doen
• Autoritair leiderschap staat open communicatie tussen leiders en ondergeschikten in de weg

 
 
 

Keukens van restaurants zijn een keiharde omgeving
die mensen ongelofelijk sterk maken. (“Yes Chef!”)
– Gordon Ramsey
 
 

Hoe pas je autoritair leiderschap het beste toe in je projecten?

 
Hoewel we niet meer in de jaren 1950 leven, is Autoritair leiderschap toch af en toe nodig. Hoe pas je deze leiderschapsstijl dan effectief toe?

• Respecteer je ondergeschikten
• Communiceer en leg uit
• Wees congruent en consistent
• Accepteer andere meningen: zelfs als je een autoriteit bent op je vakgebied, weet je nog steeds niet alles. Niemand heeft alle wijsheid in pacht!

 
 

Welke situaties zijn het best geschikt voor autoritair leiderschap?

 
Hoe bepaal je nu als project manager dat het tijd is om autoritair leiderschap toe te passen? Hier zijn een paar richtlijnen:

• Er is nauwlettend toezicht nodig op medewerkers in jouw team, omdat ze anders hun werk niet doen of niet goed doen.
• De meeste medewerkers in jouw team zijn van nature lui of zijn geen “zelfstarter”.
• De meeste medewerkers in jouw team voelen zich onzeker over hun werk en hebben behoefte aan richting en structuur.
• Jij bent de enige die de prestaties van jouw team kan beoordelen.
• Het geven van directieve opdrachten aan jouw team werkt voor jouw team het beste.
• Jouw team heeft jouw nodig om te weten hoe ze bepaalde opdrachten moeten uitvoeren.

 
Los van deze situaties is het ook belangrijk om als je een stakeholdersanalyse doet na te gaan wat de leiderschapsstijl van jouw stakeholders is, zodat jij hier op kan inspelen.
 

Conclusie

 
Er zijn dus situaties waarin Autoritair leiderschap heel erg gewenst is (leger, Eerste Hulp), maar er zijn ook situaties waarin autoritair leiderschap totaal niet werkt (bijvoorbeeld bij leidinggeven aan hoogopgeleide professionals). Wees je daarom bewust van wat de situatie van jou vraagt.